Szacuje się, że dziennie zapotrzebowanie dziecka na wodę wynosi około 10-15% jego masy ciała, co jest znacznie więcej niż u osób dorosłych. Dlatego rodzice muszą zwracać szczególną uwagę na to, aby trzylatek regularnie pił odpowiednie ilości płynów. Niechęć do picia może wynikać z różnych przyczyn, takich jak brak smaku wody lub preferowanie słodzonych napojów. Kluczowe jest, aby nawadniać dziecko, nawet gdy ono samo nie chce pić, szczególnie w przypadku choroby, gorączki, wymiotów czy biegunki, kiedy ryzyko szybkiego odwodnienia jest wysokie.
Zapotrzebowanie dziecka na płyny
Według Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Żywności zalecane poziomy przyjmowania płynów przez dzieci wynoszą:
- dzieci w wieku 2-3 lata – 1300 ml
- dzieci w wieku 4-8 lat – 1600 ml
- dziewczynki w wieku 9-13 lat – 1900 ml
- chłopcy w wieku 9-13 lat – 2100 ml
Zbilansowana dieta oraz odpowiednie nawodnienie jest podstawą zdrowego rozwoju dziecka i minimalizowania ryzyka zachorowania na różnego rodzaju choroby. Należy pamiętać, że w czasie upałów lub choroby ilość płynów powinna być wyższa.
Techniki zachęcania dziecka do picia
Pamiętam, jak moje maleństwo, mając zaledwie trzy latka, stanowczo odmawiało wypicia kieliszka wody, jakby to było największe wyzwanie na świecie. Wtedy zaczęłam sięgać po różne sztuczki, które miały mu pomóc w oswajaniu się z nawykiem picia.
Jedną z nich było eksperymentowanie z różnymi smakami napojów. Zauważyłam, że sok pomarańczowy czy słabo słodzona herbata wzbudzały większe zainteresowanie niż zwykła woda. Czasami organizowałam małe „degustacje” różnych napojów, aby moje dziecko mogło wybrać ten, który mu najbardziej odpowiadał.
Pamiętam też, jak wybrałam dla mojego syna specjalne kubeczki z motywami z bajki, które uwielbiał. Okazało się, że samo to było dla niego wystarczającą zachętą, by chętniej sięgać po napoje. Niebagatelną rolę odegrało także towarzystwo – picie razem z dzieckiem sprawiało, że stawało się to dla niego naturalne i przyjemne.
Rodzaje odwodnienia u dzieci
Odwodnienie u dzieci może przybrać różne formy. Odwodnienie hipertoniczne występuje, gdy nastąpi utrata dużej ilości wody, co powoduje wzrost stężenia elektrolitów, głównie sodu. Prowadzi to do „zassania” wody z komórek, pozostawiając je odwodnionymi. Z kolei odwodnienie hipotonicznewiąże się z nadmierną utratą elektrolitów, głównie sodu, co powoduje obrzęk komórek. Istnieje również odwodnienie izotoniczne, gdy utrata wody i elektrolitów jest proporcjonalna. Wszystkie te formy odwodnienia są szczególnie niebezpieczne dla zdrowia dzieci.
Najczęstszymi przyczynami odwodnienia u dzieci są biegunka oraz wymioty w przebiegu infekcji żołądkowo-jelitowej. Objawy odwodnienia u dzieci mogą pojawić się nawet w ciągu kilku godzin, zwłaszcza u małych dzieci. Odwodnienie, zwłaszcza u małych dzieci, może prowadzić do ciężkich powikłań takich jak zaburzenia świadomości, a nawet do śmierci.
W przypadku objawów odwodnienia, należy udać się do lekarza, który określi stopień odwodnienia i zaleci odpowiednie postępowanie. U dzieci z objawami lekkiego odwodnienia zaleca się podawanie płynów w objętości 100 ml na każdy kilogram masy ciała dziecka w ciągu pierwszych 4 godzin wystąpienia objawów. W przypadku odwodnienia o umiarkowanym lub ciężkim stopniu zaleca się nawadnianie dożylne w warunkach szpitalnych.
Wyświetl ten post na Instagramie
Dzieci odwodnione powinny być monitorowane pod kątem ciśnienia tętniczego, czynności serca oraz ilości oddawanego moczu. Leczenie odwodnienia u dzieci obejmuje również wyrównywanie brakujących elektrolitów oraz leczenie przyczyny odwodnienia. W przypadku długotrwałych lub uporczywych wymiotów u dzieci, zaleca się podawanie leków przeciwwymiotnych.
Postępowanie przy wymiotach i biegunkach
W przypadku problemów żołądkowo-jelitowych, takich jak wymioty i biegunka, odwodnienie może postępować bardzo szybko. Dlatego ważne jest, aby nawadniać dziecko nawet wówczas, gdy ono samo nie chce pić. Można podawać mu małe porcje płynów co kilka minut, np. przestudzoną herbatę miętową, słabą herbatę czarną lub płyny nawadniające z elektrolitami dostępne w aptece. Pomocne mogą być również świeżo wyciskane soki lub mleko podawane w niewielkich ilościach.
Zakażenia wirusowe są przyczyną przeważającej większości przypadków ostrych biegunek u dzieci, które objawiają się zwiększoną liczbą wypróżnień, nawet do kilkunastu płynnych lub półpłynnych stolców na dobę. Nawadnianie chorego dziecka ma na celu wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych.
Dodatkowe środki, takie jak probiotyki czy smektyn, mogą skrócić czas trwania objawów klinicznych biegunki o kilka do kilkunastu godzin. Po pierwszym etapie leczenia, należy powrócić do normalnej lekkostrawnej diety, co sprzyja szybszej regeneracji uszkodzonych jelit. Mleko i pokarmy oparte na mleku nie są restrykcyjnymi dietami w przypadku biegunek.
W przypadku gorączki i bólów brzucha u dziecka z biegunką lub wymiotami zaleca się stosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych, takich jak paracetamol.
Konsekwencje niedoboru płynów u dziecka
Niedobór płynów u dzieci może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Odwodnienie wpływa negatywnie na funkcjonowanie wielu narządów, może wywołać zaburzenia pracy układu moczowego, drgawki, śpiączkę, a nawet zgon w przypadku skrajnego odwodnienia. Szczególnie wrażliwe na brak wody są komórki nerwowe, dlatego objawy odwodnienia to m.in. nadmierne pobudzenie, splątanie, halucynacje i drgawki. Niedobór płynów ma również negatywny wpływ na układ krążenia, powodując przyspieszone tętno, oraz na skórę, wysuszając błony śluzowe i zmniejszając jej sprężystość.
Profilaktyka odwodnienia u dzieci
Aby zapobiec odwodnieniu u dzieci, należy dbać o regularne nawadnianie organizmu. Zalecane dzienne spożycie płynów wynosi od 1300 ml dla dzieci 2-3 letnich do 2100 ml dla chłopców powyżej 13 roku życia. Warto stosować techniki zachęcania dzieci do picia, takie jak podawanie ulubionych napojów, picie razem z dzieckiem lub dodawanie do wody niewielkiej ilości soku. Podczas choroby, biegunek i wymiotów szczególnie ważne jest uzupełnienie nie tylko wody, ale także elektrolitów, np. poprzez podawanie specjalnych płynów nawadniających.
